انقطاع نعمت نتیجه « غفلت

« جای شما خالی امسال عید مسافرت خیلی خوش گذشت . هوا عالی بود. مثل روزهای خردادماه ... »

جملات بالا را شاید شماهم شنیده باشید و شاید خیلی ازشنونده های این حرفها با گوینده اش هم عقیده نیز بوده اند و بعضی ها از اینکه عید امسال نتوانسته بودند به مسافرت بروند و از آن هوای عالی لذت ببرند افسوس می خوردند.اما دیری نپایید که کم کم ذخایر آب پشت سدها رو به کاهش نهاد و با اتمام برف های انباشته شده در نقاط مرتفع میزان ورودی آب آنها نیز به شدت کاسته شد.

دولتمردان که هنوز سرخوش از شکستن رکورد سفرهای نوروزی امسال آن را به عنوان وضع خوب اقتصادی و رفاه مردم ! قلمداد می کردند و روی آن مانور بسیار می دادند به ناگاه متوجه بحران خشکسالی شدند; بحرانی که می گویند در چهل سال اخیر بی سابقه است .

نکات مذکور برای توضیح اشاره ای که همه ما در زندگی روزمره بارها شنیده و خیلی جاها به کار برده ایم خالی از لطف نیست .

واژه ای که شاید درک عمیق مفهوم آن کمی مشکل باشد : « غفلت » . که یکی از بدیهی ترین ویژگیهایش غفلت از معنای خودش می باشد.

بعضی ها به قول معروف تا سرشان به سنگ نخورد متوجه مفهوم « غفلت » نمی شوند اما کسانی هم هستند که به ندرت در مسیر « غفلت » قرار می گیرند و خوشا به حال آنانکه اصلا غافل نمی شوند. اینان اهل تعقل تدبر و تفکر هستند و بر همین اساس دور دست ها را می بینند هشیارانه و آگاهانه نتایج اعمال را حدس می زنند و فرآیند آن را رصد می کنند :

نکته دانانند در عالم بسی
واقفند بر کار و بار هر کسی

به عنوان مثال در همان ایامی که اکثریت مردم از هوای خوب ! فروردین ماه لذت می بردند و متوجه عواقب وخیم آن نبودند افرادی در مواجهه با آن شرایط جوی دلگیر شده و از خداوند طلب رحمت می کردند. فردی در تعطیلات عید هنگامی که به دامن طبیعت رفته بود با مشاهده لانه سازی پرندگان در بستر یا حاشیه رودخانه آن را ناشی از خشکسالی و عدم بارندگی امسال می دانست . او می گفت پرنده ها معمولا در جاهای مرتفع لانه می سازند تا در اثر بارندگی و جاری شدن سیلاب آشیانه آنها خراب نشود. پدیده ای که او دیده بود و در مورد آن تعقل کرده و چنین نتیجه ای گرفته بود آدم غافل یا نمی بیند و یا از کنار آن به راحتی عبور می کند.
هنگامی که سرگذشت اقوام مختلف ـ پیشینیان ـ را در قرآن مرور می کنیم متوجه می شویم آنگاه که اکثریت قریب به اتفاق مردم به خواب « غفلت » فرو رفته و از ارزش های والای انسانی فاصله گرفته اند دچار خشم و عذاب الهی شده اند. مادی گرایی محض دنیا پرستی فدا کردن ارزش های معنوی برای رسیدن به اهداف دنیایی شهوت رانی اسراف و تبذیر تبعیض وبی عدالتی ظلم و ستم و... از مظاهر بارز « غفلت » است . غفلت از یاد خدا غفلت از مرگ غفلت از معاد و به طور کلی غفلت از آموزه های دینی و اخلاقی که موجب انقطاع رحمت و نعمت خداوند شده و در صورت استمرار باعث خشم و عذاب الهی خواهد شد همانگونه که در مورد اقوام گذشته به وقوع پیوسته است . در این شرایط به عنوان اولین و مهم ترین اقدام بیداری از خواب غفلت و بازگشت به ارزش های والای انسانی و توجه به آموزه های دینی و اخلاقی و فاصله گرفتن از هرگونه اعمال و رفتاری که ناخشنودی خداوند را به دنبال دارد و نیز تضرع و ناله به درگاه خداوند برای عفو و بخشش اعمال ناروایی که انجام داده ایم و طلب رحمت و نزول نعمت از ناحیه کبریایی اش و همچنین صرفه جویی جدی در مصرف اعم از آب برق مواد غذایی و..ضروری است . شایسته است در این رابطه مصلحان دینی روحانیون و ارباب تریبون ها و رسانه های تاثیرگذار و پرمخاطب بادادن هشدارهای جدی مردم را از خواب غفلت بیدار کنند و با دعوت مردم به توجه از اعمال غافلانه و ناشایست و دعا و استغاثه در پیشگاه خداوند بخشنده مهربان دفع بلا و نزول رحمت را از درگاهش طلب نمایند.
همچنین لازم است کارشناسان ذیربط از طریق رسانه های گروهی به طور دقیق و حساب شده وضعیت پیش رو را برای مردم تشریح کنند و راه های صرفه جویی در مصرف را به مردم آموزش دهند تا عوارض منفی خشکسالی به حداقل برسد.
هنگامی که شنیدم شورای شهر تهران پس از جلسه ای که با مسئولین وزارت نیرو برای بررسی ابعاد خشکسالی داشتند چراغ های شورا را خاموش کرده و با کنار زدن پرده از نور طبیعی استفاده کردند خوشحال شدم . این حرکت قطعا قابل تعمیم به جاهای دیگر و استمرار می باشد. برای نمونه می توان تا عادی شدن اوضاع چراغهای روشنایی جاده های بین شهری را خاموش کرد و برای جلوگیری از تصادفات احتمالی برخورد با اتومبیل های دارای نقص فنی (از جمله در چراغهای جلو وعقب ) را تشدید کرد. حتی در اتوبان ها و خیابان های شهرها نیز می توان این روشنایی ها را به حداقل رساند (مثلا یک در میان و یا دو در میان روشن کرد) اکثر مساجد دارای چلچراغ و لوسترهای زیباو بعضا بزرگی است که می توان فعلا آن ها را از مدار خارج کرد و حتی با چند لامپ کم مصرف روشنایی حداقلی را برای مساجد (بویژه هنگام نماز مغرب و عشا که مصادف بااوج مصرف برق می باشد) تامین کرد. بسیاری از ساختمان های اداری سیستم برق متمرکزی دارند که ممکن است فقط چند در صد کارکنان در خارج از ساعات اداری در اداره حضور داشته باشند اما برق کل ساختمان به طور شبانه روزی روشن است که می توان به یک قسمت از اداره مثال تاسیسات ویا حراست که به صورت شبانه روزی در ادارات حضور دارند ماموریت داد با سرکشی دائمی چراغهای اضافی وغیرضروری را خاموش کنند.
بعضی از بوستانها بلوارها و پارکهای شهرها بویژه تهران از آب لوله کشی شهری برای آبیاری استفاده می کنند. نگارنده شاهد بودم در دوره های قطع آب (روزهای زوج و فرد چند سال قبل ) شیرآب داخل بلوار مقابل منزل ما بود که با قطع آب محل آنهم قطع می شد ودوباره هنگام وصل شدن مجدد آب آنهم وصل می شد. با یک بررسی ضربتی می شود این موارد را شناسایی و مسدود کرده و این محلها را از منابع پیش بینی شده و یا به وسیله تانکر آبیاری کرد. نظارت بر پخت نانوایی ها را جدی گرفت تا با ارتقا کیفیت پخت ضایعات نان را به حداقل رساند و از این رهگذر مصرف گندم را کاهش داد.